Sendika avukatımızın, Türk Hava Yollarına euro üzerinden eğitim borcu olan pilotlarımız için hazırladığı bilgi notu:

“İşbu bilgi notu; akademi sürecindeki pilot adayları ve THY arasında imzalanan eğitim ve iş sözleşmesindeki eğitim ücretinin Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’De Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/51) kapsamında ve değerlendirilmesi amacıyla Havayolu Çalışanları Sendikası üyelerine hazırlanmıştır.

Bilindiği üzere Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı pilot ihtiyacını karşılamak amacıyla Uçuş Akademisi’nde eğitim vermek ve akabinde istihdam etmek üzere kursiyer pilot adaylarıyla sözleşme imzalamaktadır. Bu sözleşmedeki en önemli husus Sözleşmenin Sona Ermesi ve Mali Hükümler başlık kısımda düzenlenmiştir. Buradaki düzenleme; “Eğitimini müteakiben II. Pilot Adayı olan Personel, göreceği tip eğitiminden sonra II. Pilot olarak atanacak ve kendisi için yapılan eğitim hizmetleri karşılığı olarak 100.000,- Euro’yu (KDV Dahil) aylık ücretinden eşit miktarda olmak üzere kesilerek 10 yıl (120 Ay)’lık periyotta Ortaklığa ödeyecektir. “ şeklindedir.

Sözleşmenin bu hükmüne dayanarak THY tarafından kursiyerlere (2013 Yılı itibari ile) 100.000 Euro’luk Pilot Eğitim Bedeli açıklamasıyla fatura düzenlenmekte ve düzenleme tarihindeki kur üzerinden bu bedel Türk Lirası’na çevrilmektedir. Akabinde Euro cinsinden hesaplanan taksit miktarları maaştan kesilirken ödeme günündeki kurdan Türk Lirası’na çevirilerek kesinti yapılmaktadır.

Öncelikle işbu sözleşmenin 6 Ekim 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan tebliğ kapsamında Türk Lirası’na çevrilmesi zorunlu olan sözleşmelerden olduğunu belirtmek gerekir. Söz konusu Tebliğ’in 17. Maddesinde Türkiye’de yerleşik yolcu, yük veya posta taşıma faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmelerinin döviz ile yapabileceği sözleşmeler gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri haricindeki sözleşmeler olarak belirtilmiş olup bu kapsamda THY’nin de dövize endeksli ya da döviz cinsinden iş sözleşmesi akdetmesi yasaklanmıştır.

Sözleşme Bedelinin Türk Lirası’na Çevrilmesi

Düzenleme bedelin TL’ye çevrilmesi noktasında öncelikle 13 Ekim 2018 tarihine kadar tarafların mutabakata vararak Türk Lirası olarak yeni bir bedel belirlemesini öngörmüştür. Ancak bu hususta taraflar arasında bir mutabakatın oluşmama ihtimaline karşı bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre yeni bedel; söz konusu bedellerin 2/1/2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden karşılığının 2/1/2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenir. Örneğin TÜFE oranları Ocak %1,02 , Şubat 0,73 , Mart 0,99 şeklinde olduğu varsayımında 02/01/2018 tarihli Euro/TL Efektif satış kuru olan 4.5525,- TL önce yüzde 1,02 oranında arttırılacak çıkan sonuç yüzde 0,73 oranında arttırılacak bu şekilde yeniden belirlemenin yapıldığı Ekim 2018’e kadar değişim oranı fiyata yansıtılacaktır. Elde edilen bu kur üzerinden sözleşme bedeli Türk Lirası’na çevrilecek bundan sonraki süreçlerde bu miktar dikkate alınacaktır.

Sözleşme Kapsamında Alınan Kefalet Senedinin Durumu

Sözleşme kapsamında alınan Kefalet Senedi incelendiğinde; sözleşme hükümlerinin kısmen veya tamamen yerine getirilmemesi halinde THY’nin 100.000 Euro’ya kadar tahakkuk ettireceği eğitim maliyetinin AYNEN EURO OLARAK en yüksek banka döviz mevduat faizi ve vergileri ile ödeneceği taahhüdünü içermektedir.

Konumuz dışında olmakla birlikte şu hususu belirtmekte faydalı olacaktır; bu metne her ne kadar kefalet senedi başlığı verilmişse de Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen herhangi bir kıymetli evrak tanımına uymamaktadır. Dolayısıyla eğitim bedelinin iadesi talep edildiğinde bu senedin doğrudan icra takibine konu edilmesi söz konusu olamayacaktır. Yine burada belirlenen faiz miktarı fahiş ve belirsiz olduğundan mahkemeler nezdinden geçersiz sayılması kuvvetle muhtemeldir.

Sözleşme bedeli Türk Lirası’na çevrilirken sözleşme kapsamında verilen bu kefalet senedinin de iptal edilerek tespit edilen miktar üzerinden yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Aksi halde ileride kursiyer aleyhine kullanılması veya çelişki yaratması söz konusu olabilir.

Değişikliğin Hayata Geçirilmesi

12 Eylül tarihli 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Karar ile sözleşme taraflarına sözleşmenin yeniden düzenlenmesi için 30 günlük süre tanınmıştır. Bu süre içerisinde işveren ile bir araya gelerek sözleşme bedelinin yeniden belirlenmesi mümkündür. Böyle bir mutabakatın sağlanmaması halinde işverene ihtar veya mail yoluyla söz konusu düzenleme kapsamında sözleşme bedelinin TL’ye çevrilmesi gerektiği hususu iletilmelidir. Akabinde sözleşme ve kefalet senedindeki ücretler yeniden düzenlenerek yeni bir sözleşme ya da ek protokol imzalanmalıdır. Ancak yasal düzenlenme gereği yeni sözleşme imzalanmasa, işveren mail ve ihtarlara cevap vermese dahi eğitim bedeli otomatik olarak belirtilen kurdan TL’ye dönmüş sayılacaktır. Buna göre hesap edilen miktar 120’ye bölünerek aylık kesinti miktarı belirlenecektir. Bu miktardan fazla kesinti yapılması halinde bu kısım için dava açılması veya icra takibi yapılması söz konusu olacaktır.”

Konuyla ilgili sorularınızı www.havasen.org.tr/iletisim adresindeki iletişim formunu doldurarak veya   info@havasen.org.tr adresine e-mail atarak bize ulaştırabilirsiniz.

HAVASEN