Bütün pilotlara firar emri verilmiş

Afganistan’da Taliban’ın yönetimi ele aldığı sırada orduya ait Mi-17 helikopterinin Afgan pilotu o süreçte yaşananları anlattı.

ABD’de eğitim almış, seçilmiş Afgan askeri pilotlarından Muhammed İdris Momand “Bazıları memnun olmayabilir. Herkesin fikri farklı ama onlara diyorum ki ülken annen gibidir ve kimse ona ihanet etmemeli” diyor.

Taliban geçtiğimiz yıl Kabil’in kontrolünü aldığında, Momand müttefiklere sırtını döndü. Memleketine giderek helikopterini eski düşmanlarına teslim etti.

BBC’ye konuşan Momand, “Amacım Afganistan’a ait olan aracı korumaktı” diyor, bir yıl sonra, o gün aldığı kararı açıklarken.

ABD’de eğitim

Momand, 2009’da Afgan ordusuna katıldı ve New York’taki zorlu Amerikan Askeri Akademisi’ne dört yıllık bir eğitim programına gönderildi.

Ardından Rus yapımı Mi-17 helikopterlerini uçuracağı Afganistan’ın batısındaki Herat’ta görevlendirildi.

“2018 yılı sonunda, bir grup genç pilot Black Hawk helikopterlerini uçurmak için seçildi” diyen Momand kendisinin de bu ekipte olduğunu söylüyor.

Black Hawk helikopterler mühimmat ve taşıma rollerinde kullanılıyordu.

Biden tahliyeyi duyurdu

Momand, 2021 yılında, ABD Başkanı Biden 11 Eylül’ün 20. yıldönümünden önce tüm askerlerin Afganistan’dan ayrılacağını açıkladığında Mezar-ı Şerif’teydi.

Temmuz ayında ayrılma günü 31 Ağustos’a çekildi.

ABD ve müttefikleri, ülkeden ayrıldıklarında Taliban’ı uzaklaştırmaları için Afgan askeri kuvvetlerinin eğitimi ve mühimmatına milyarlarca dolar harcamıştı.

Bu asla gerçekleşmeyecek bir hayaldi.

Afgan ordusu ülkenin kontrolünü Taliban’a kaybetti.

Taliban Temmuz ayında ülkenin kırsal bölgelerine yayıldı. 6 Ağustos’ta ilk taşra merkezi düştü.

Pek çok taşra bölgesini ele geçirdikten sonra Taliban 15 Ağustos’ta Kabil’i zorlanmadan aldı.

Taliban son direnişi 7 Eylül’de, başkentin kuzeyindeki Pencşir Vadisi’nde ortadan kaldırdı.

Firar emri

Ülke kaosa sürüklenirken Momand’ın Mezar-ı Şerif’teki altı aylık görevi Temmuz’da sona erdi.

Kabil Hava Üssü’ne 14 Ağustos’ta döndü.

Gergin bir hava vardı, siyasi ve askeri liderlerin kaçtığı yönünde dedikodular ortalıkta dolaşıyordu.

Taliban, Kabil’in hemen dışındaydı. Havaalanı ABD Askeri Kuvvetleri’nin kontrolündeydi ancak güvenliğin ne kadar süreceği şüpheliydi.

“Hava kuvvetleri komutanımız tüm pilotlara kaçmasını emretti. Bizi Özbekistan’a yönlendirdi” diye anlatıyor Momand.

Momand bu emre kızdı ve ona uymamaya karar verdi.

“Komutanım beni ülkeme ihanet etmeye zorluyordu, neden böyle bir emre uyayım? Ülkene ihanet etmek en kötü suçtur. Bu nedenle emre uymadım” diye anlatıyor Momand ve ekliyor:

“Babam eğer ülkeyi terk edersem beni asla affetmeyeceği konusunda uyardı. Helikopterin Afganistan’a ait olduğunu ve ülkeden çıkmaması gerektiğini söyledi”.

Ekibini atlattı

Momand’ın yaşadığı bölge Taliban’ın eline geçmişti.

Babası yerel yönetici ile konuştu. Ona, helikopterin teslim edilmesi halinde kimseye zarar verilmeyeceği söylendi.

Momand bir kaçış planı düşündü. Ancak önce uçuş rotasıyla ilgili en büyük engeli ortadan kaldırması gerekiyordu:

“Her Black Hawk helikopterin dört kişilik uçuş ekibi olur. Onlara güvenemeyeceğimi biliyordum. Onların bana katılmayacağını biliyordum. Bana, hatta helikoptere zarar verebilirlerdi.

“Hava Kuvvetleri Komutanı’na helikopterin teknik bir sorunu olduğu ve uçuramayacağımı söyledim. Bunu duyduklarında üçü de Özbekistan’a gitmeye hazırlanan başka bir helikoptere bindi.”

Kuner’e kaçış

Tüm diğer helikopterler kalktıktan sonra Momand 30 dakika boyunca Kuner’e doğru yalnız uçtu:

“Amerikalılar hava trafiğini kontrol ediyordu. Ben de onlara radyodan Özbekistan’a gittiğimi söyledim. Havaalanı’ndan ayrılınca da radar modumu değiştirip Kuner’e gittim.

“Evime yakın bir köye iniş yaptım. Taliban’dan güvence aldıktan sonra helikopteri, eskiden helikopterlere yakıt yüklenen bir yere bıraktım.”

Hiçbir pişmanlık duymadığını belirten Momand, ailesinin ve arkadaşlarının bu kararını desteklediğini söylüyor.

Eşi ve çocuklarıyla Afganistan’ı terk etme seçeneğinin olduğunu belirten Momand yine de kalmayı tercih ettiğini vurguluyor.

Amerikalı askeri danışmanların kendisine üç kez mesaj attığını, helikopteri getiremese bile ailesiyle kendisini tahliye edebileceklerini söylediğini belirten Momand bu teklifi kabul etmediğini ifade ediyor.

Afgan Hava Kuvvetleri’nin gücü

ABD merkezli Afganistan Yeniden Yapılanma Özel Başmüfettişliği’ne (SIGAR) göre Haziran 2021 sonunda Afgan Hava Kuvvetleri saldırı helikopterleri ve uçaklar dahil 167 hava aracına sahipti.

Bu hava araçlarının bazıları Momand’ın iş arkadaşları tarafından uçuruluyordu.

16 Ağustos’ta Özbekistan’ın Termez Havaalanı, MI-17’ler, MI-25’ler, Black Hawk’lar, bazı A-29 ve bir C-208 dahil onlarca helikoptere ev sahipliği yaptı.

Sabotaj

Amerikan kuvvetleri, Kabil’de bıraktıkları pek çok uçağın ve helikopterin sabotajı için ellerinden geleni yaptı.

Şu anda Afganistan’da kalanların kaç tanesinin kullanılabildiği kesin olarak bilinmiyor.

Momand, “Şimdi yedi adet Black Hawk helikopterimiz kullanılabilir durumda. Afgan mühendisler kısıtlı kaynaklarla onları tamir edebilecek durumda. Adım adım diğer Black Hawk’lar da kullanıma girecek” diyor.

Emirleri körü körüne yerine getiren arkadaşlarının Afganistan’a büyük zarar verdiğini söyleyen Momand şunları ekliyor:

“Helikopterleriyle Özbekistan’a kaçanlar ülkeyi hayal kırıklığına uğrattı. O helikopterler ülkemize aitti. Çok pahalı helikopterlerdi. Asla o helikopterleri geri alabileceğimizi sanmıyorum”.

‘Hizmetime devam edeceğim’

ABD’deki eğitimi sırasında, Momand’a bir helikopter pilotunun eğitiminin altı milyon dolara mal olduğu söylenmişti.

Momand hala ABD’deki ilk uçuş gününe çok değer veriyor ve ona verilen şansı çok önemsiyor:

“Çok mutlu ve heyecanlıydım. Hayatım boyunca böyle bir gün yaşayacağımı tahmin edemezdim”.

ABD’deki dört yılı boyunca Afganistan’daki ailesini hiç ziyaret etmedi.

Bu sürede Taliban’la savaşmak üzerine eğitildi ancak şimdi onun yönetimindeki hükümet için Black Hawk helikopteri kullanıyor. Yine de bunda bir çelişki görmüyor:

“Hükümetler her zaman değişir. Bizim gibi insanlar uluslarına bağlıdır ve ona hizmet eder. Askeriye politikaya dahil olmamalıdır. Ülke benim gibi çok sayıda insana yatırım yaptı.”

Taliban ülkeyi bir yıldır yönetiyor olsa da hiçbir ülke resmi olarak onun meşruluğunu kabul etmedi.

Buna rağmen Momand kararlı:

“Hayatımın son gününe kadar ulusuma hizmet etmeye devam edeceğim”. (BBC Türkçe)