ABD’de günlük yaşamın her yönünü sararak büyüyen özel şirketler şimdi gözlerini son sınır olan uzaya çevirdi.
ABD Uzay ve Havacılık Ajansı (NASA) Yöneticisi Jim Bridenstine NASA’nın sahip olduğu uzay aracı ya da roketlerin isim haklarının satılması ve astronotların ticari reklamlarda yer almasının olanaklı olup olmadığının araştırılmasını istedi.
NASA Yöneticisi Jim Bridenstine, NASA’nın sahip olduğu roket ve uzay araçlarının isim haklarını satarak veya ünlü atletler olmaları halinde astronotların reklamlarda ya da mısır gevreği kutularında boy göstermesine izin vererek, NASA markasını canlandırmanın uygun olup olmadığına bakılması için kuruma talimat verdi.
Sputnik’in derlediği Washington Post’un (WP) haberine göre henüz bu konuda resmi bir karar verilmedi.
Ancak bu fikir vergi verenlerin paralarıyla fonlanan hükümete bağlı NASA için büyük bir kültürel sıçrayış olabilir ama aynı zamanda hükümet görevlilerinin özel çıkarları için makamlarını kullanmasına engelleyen etik düzenlemelerle de çakışabilir.
Astronotlar federal hükümetin en saygı duyduğu görevliler olsa da hala düzenlemelere tâbi olan kamu görevlileri konumundalar.
‘BUNUN OLANAKLI OLUP OLMADIĞI KONUSUNDA TAVSİYE İSTİYORUZ’
Kuruma dışarıdan uzmanlık yardımı yapan danışmanlar konseyi ile kısa süre önce toplantı yapan NASA Yöneticisi Bridenstine ‘provokatif sorular’ olarak nitelediği bu konuları ele almak üzere bir komisyon kuracağını açıkladı.
WP’nin aktardığına göre Bridenstine toplantıda “NASA’nın uzay aracının ya da roketlerinin isim haklarını bazı harcalamaları dengelemek amacıyla satması mümkün mü? Şu anda buna yönelik bir talep olduğunu size söylemek istiyorum. Soru bunun mümkün olup olmadığı. Yanıtı ise henüz bilmiyoruz. Ancak bunun olanaklı olup olmadığı konusunda bize tavsiye verilmesini istiyoruz” ifadelerini kullandı.
Bridenstine ayrıca astronotların gazeteciler tarafından daha kolay ulaşılabilir olmasını ayrıca bazı markaların çeşitli etkinliklerine katılabilmesini istediğini de belirtti.
NASA Yöneticisi “Çocukların büyürken profesyonel futbol yıldızı yerine bir NASA astronotu ya da NASA bilim insanı olmak istediğini görmek isterim. NASA astronotlarını mısır gevreği kutularının üzerinde, Amerikan kültürü ile bütünleşmiş halde görmek isterim” diye konuştu.
NASA halihazırda Uluslararası Uzay İstasyonu’na kargo göndermek için özel şirketlerin hizmetlerine güveniyor.
Beyaz Saray daha önce de uluslararası uzay istasyonunun doğrudan fonlanmasını durdurmak ve yörüngedeki laborutuvardaki operasyonları özel bir şirkete vermek istediğini açıklamıştı.
Beyaz Saray bu konudaki düzenlemeleri gevşetme konusunda çalışmalar yürütürken, uzayda kendi ticari istasyonlarını geliştirmek üzere bazı özel şirketlerin faaliyetleri bulunuyor.
İSİM HAKLARININ SATILMASINA KARŞI ÇIKANLAR DA VAR
Ancak Uluslararası Uzay İstasyonu’nun özelleştirmesi fikri ABD Kongresi’nde kabul görmemiş, ABD’nin yaklaşık 100 milyar dolar yatırım yaptığı bir malın kontrolünden feregat edemeyeceği vurgulanmıştı.
Birçok NASA uzmanı da astronotların reklamlarda boy göstermesine ya da uzay araçları veya roketlerin isim haklarının satılması fikrine şüpheyle yaklaşıyor.
Neredeyse 1 yılını uzayda geçiren eski NASA astronotu Scott Kelly, WP’ye yaptığı açıklamada bu girişimin “hükümet çalışanlarının makamlarını özel çıkar için kullanmalarını yasaklayan kurallardan dramatik bir geri dönüş’ olacağını söyledi.
BUDWEISER GÖZÜNÜ MARS’A DİKTİ
Ancak karşı çıkmalara rağmen özel şirketler pazarlama kampanyalarına uzayı dahil etmeyi sürdürüyor.
Bunun en son örneği ABD’li bira markası Budweiser’ın Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki yerçekimsiz ortamda arpayı inceleme çalışmaları kapsamında ‘Mars’taki ilk bira’ olmayı planladığını duyurması olmuştu.
Şirket yapıtğı basın açıklamasında “Yakın-uzak gelecekte Mars’ta sosyalleşme mümkün olabilir. Budweiser şimdi içeriklerinin ağırlıksız ortamlarda nasıl etkileşime girdiğini daha iyi anlamak için adım atıyor. Böylece Mars’a gitttiğimizde Budweiser orada olacak” ifadelerini kullanmıştı.
Pizza Hut şirketi de 1999 yılında bir Rus roketi üzerine logosunu bastırmış, yine 1990’larda İsrailli bir süt şirketi artık var olmayan Mir Uzay İstasyonu’nda bir reklam filmi çekmişti.
Hatta bazı Rus kozmonotlar yerçekimsiz ortamda yazabilen bir kalemin reklamında boy göstermişti.
