Boeing, 737 Max tipi uçaklarında değişiklik yaptı

Boeing, 737 Max tipi uçaklarda 5 ayda 2 büyük kazaya neden olduğu iddia edilen tartışmalı kontrol sisteminde değişiklikler yaptığını duyurdu.

Ancak birçok ülkenin hava sahasını kapattığı uçaklara ne zaman yeniden uçma izni verileceği henüz bilinmiyor.

Onarım ve güncellemenin bir parçası olarak, daha önce isteğe bağlı kullanılan bir yedek uyarı sistemi tüm 737 Max uçaklarına yüklendi.

Kazaların sebebi ise hala araştırılıyor.

Kaza yapan Etiyopya Havayolları ve Endonezya’daki Lion Air uçaklarının ikisinde de, sensörler karmaşık değerler vermeye başladığında pilotları uyaran bu sistem bulunmuyordu.

Boeing, artık tercihe bağlı olmayan bu uyarı sistemini her uçağa yükleyecek ve havayolu şirketleri ekstra bir ücret ödemeyecek.

Yazılım güncellendi

Dev üretici, kazalarla bağlantısı olduğu söylenen bir başka yazılımı da güncelledi.

Manevra Karakteristiklerini Artırma Sistemi (MCAS) 737 Max 8’lerin motorunun hız kaybedip durmasını engellemek üzere tasarlanmıştı.

MCAS, uçağın burnundaki sensörler ‘motorun yavaşlayıp durmasına yol açabilecek şekilde uçağın çok dik bir açıyla yükseldiğini’ gösterdiğinde tepki veriyor.

Ekim ayında düşen Lion Air uçağında yapılan incelemeler, bu sistemin arızalandığını, uçağın burnunu otomatik olarak en az 20 kez indirmeye zorladığı, bu sebeple uçağın denize düşüp 189 kişinin hayatını kaybettiğini gösterdi.

ABD Federal Havacılık Yönetimi (FAA), bu kazayla 10 Mart’ta Etiyopya Havayolları’nın yaptığı kaza arasında benzerlikler bulunduğunu söylüyor.

Boeing, bu yazılımı yeniden tasarlayarak, sensörlerden birbiriyle çelişen veriler geldiğinde MCAS’ı devre dışı bırakacak şekilde geliştirdi.

Boeing yetkilileri gazetecilere, bu güncellemelerin kazalara bu sistemin yol açtığını kabul ettikleri anlamına gelmediğini söyledi.

‘Tilkiye kümes emanet etme’

ABD Federal Havacılık Yönetimi de Çarşamba günü Senato tarafından sorgulandı.

Havayolu güvenliğinin tartışıldığı bir Senato oturumunda, senatörler FAA geçici başkanı Daniel Elwell’e, Boeing şirketinin durumuyla ilgili sorular yöneltti.

FAA’in bir uçağı teftiş, deneme ve nihayet sertifika verme aşamasında üretici firmanın çalışanlarının da bulunması, en çok tartışılan konu oldu.

Bu uygulama, senator Richard Blumenthal tarafından “tilkiye kümes emanet etme” olarak nitelendirildi.

Elwell ise bunun “kendi kendisine sertifika verme” anlamına gelmediğini, FAA’in sert bir gözetim yapmaya devam ettiğini söyledi.

Bu uygulamanın küresel bir uygulama olduğunu, Avrupa Havacılık Güvenlik Ajansı tarafından da uygulandığını belirtti.

FAA, kazaların ardından Boeing uçaklarının uçuşunu durduran son güvenlik kuruluşu olduğu için de eleştirildi.

Elwell, kazaya neyin neden olduğuyla ilgili daha net bir bilgi almadan karar vermek istemediklerini, bu sebeple beklediklerini söyledi:

“Biz uçakları yere indiren son ülke olabiliriz ama ABD ve Kanada, kazanın sebebiyle ilgili verileri aldıktan sonra bir amaçla uçakları yere indiren ilk ülkelerdir.”

MCAS sistemine ve uçakları kullanmak üzere eğitilen pilotların, aniden düşen bir uçakta ne yapacağını bildiğine inandığını söyleyen Elwell’e, “Birkaç dakika içinde 21 kez burnu aşağıya yönelen bir uçakta siz olsanız ne yapabilirdiniz?” diye soruldu.

Deneyimli bir pilot olan Elwell, “Detaylar konusunda size daha sonra dönüş yapmak zorundayım” yanıtını verdi.

Araştırma sonucunun bu hafta çıkması bekleniyor

Boeing, daha önce bu haftanın sonuna kadar yazılımın en son güncellenmiş halinin FAA’ye teslim edileceğini duyurmuştu.

Ancak uçuş izninin yeniden çıkması için teslimden sonra yeni yazılımın uçaklara yüklenmesi, performansının test edilmesi, değişiklikler konusunda pilotların eğitilmesi ve uçakların güvenli uçuş gerçekleştirebildiğinden emin olunması gerekiyor.

10 Mart’ta Etiyopya’da meydana gelen kazayla ilgili ABD Ulusal Ulaşım Güvenlik Kurulu, Fransa’nın havacılık soruşturma yetkilisi BEA ve Etiyopya Ulaştırma Bakanlığı’nın ortak yürüttüğü incelemenin de bu hafta sonuçlanması ve raporun yayımlanması bekleniyor.

Bir Boeing yetkilisi, Endonezya’daki ilk kazadan sonra bağımsız kuruluşların topladığı verilerin sonuçlarına detaylıca baktıklarını ifade ederken, “Çünkü her zaman kendimizi geliştirmenin yollarını arıyoruz, bunun yolunu bulduğumuzda da ilerleme sağlamak için gerekli değişiklikleri yapıyoruz” diye konuştu. (BBC Türkçe)